شناسه ملی برای قطعات خودرویی

به گزارش خودروکار،این موضوع بر کسی پوشیده نیست که قاچاق صدمات جبران‌ناپذیری به بدنه اقتصادی کشور وارد می‌کند. بنابراین تعامل نیروی انتظامی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و نیز اصناف نقش موثری در مبارزه با قطعات قاچاق دارد. به دنبال این موضوع اعضای انجمن‌های فعال در این صنعت از تشکیل کارگروهی با هدف بررسی راهکارهای موجود برای ارتقای کیفی بازار قطعات لوازم یدکی خبر دادند که راه‌های مختلف مبارزه با قطعات قاچاق و بی‌کیفیت در حال بررسی و مطالعه است.

در این زمینه احمدرضا رعنایی، نایب‌رییس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازی کشور در پاسخ به پرسش  آیا پیش از این قطعات داخلی و وارداتی دارای شناسنامه نبودند، گفت: طرح‌هایی در گذشته مانند «شفق» و «ایران کد» برای تشخیص قطعات یدکی تولیدی و وارداتی اصلی از تقلبی وجود داشت اما از آنجا که سوءاستفاده از آنها زیاد بود آنگونه که انتظار می‌رفت، پاسخگو نبود.

از این‌رو در حال حاضر جلسات پیوسته هفتگی در وزارت صنعت، معدن و تجارت تشکیل می‌شود که انجمن‌های قطعه‌سازی و نمایندگان اتاق اصناف ایران، انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و سایر نهادهای مرتبط حضور دارند که در حال بررسی و مطالعه برای ایجاد یک شناسه ملی برای تمام قطعات وارداتی و تولیدی هستند، طرحی که قابل تقلب نباشد و افراد سودجو نتوانند از آن سوءاستفاده کنند.

شناسه ملی برای قطعات
وی ادامه داد: قرار است طرحی برای این امر پیش‌بینی شود و کالاها به طور کامل از این شناسه پیروی کنند و امور نظارتی اتاق اصناف ایران، تعزیرات و اتحادیه‌ها به راحتی بتوانند با اپلیکیشنی که در اختیار دارند به سرمنشأ تولید قطعه مورد نظر پی ببرند.

این کارشناس صنعت قطعه در پاسخ به این پرسش که آیا قرار است این امر از سوی نهاد خاصی پیگیری شود یا در بحث تولیدات داخلی تولیدکنندگان چنین امری را دنبال خواهند کرد؟ گفت: در بخش قطعات تولید داخل نخست باید تولیدکننده مشخصات محصول خود را در سامانه‌ای وارد کند و تمام مشخصات قطعات تولیدی خود را به ثبت برساند و در نهایت سامانه بارکدی به صاحب محصول ارائه می‌کند که آن بارکد باید روی بسته‌بندی محصولات لحاظ شود در غیراین صورت قطعه‌ای که از واحد تولیدی وارد بازار می‌شود از شروع قاچاق به شمار می‌آید و نهادهای نظارتی می‌توانند نسبت به ضبط آن اقدام کنند.

او درباره قطعات وارداتی ادامه داد: برای قطعاتی که از کشورهای مختلف وارد بازار می‌شوند واردکننده باید بارکد موردنظر را روی کالاهای خود ثبت و سپس اقدام به واردات آنها به بازارهای لوازم یدکی کند. در غیراین صورت کالای بدون شناسه قاچاق بوده و نیاز به پیگیری دارد و لازم است از چرخه فروش حذف شود. رعنایی در ادامه افزود: اگر این شناسه روی قطعات وجود داشته باشد ماموران نظارتی و مصرف‌کننده به راحتی با اپلیکیشنی که می‌توانند روی تلفن همراه خود نصب کنند اصالت و اصل بودن کالا را پیگیری می‌کنند.

او به رتبه‌بندی قطعات در این شناسه اشاره کرد و گفت: حتی کارشناسان صنعت قطعه پیشنهاد رتبه‌بندی برای این طرح داشتند که از نظر کیفی مشخص باشد قطعات موجود در بازار دارای چه رتبه‌ای (۱، ۲ و ۳) هستند تا مشتری بتواند به اندازه هزینه‌ای که می‌کند کالای باکیفیت خریداری کند.

تشکیل کارگروهی برای مقابله با قاچاق
همچنین رعنایی در پاسخ به این پرسش که آیا راهکاری دیده شده تا کدهای تعیین شده به عنوان شناسه دستکاری نشوند و در این‌باره تقلبی رخ ندهد، گفت: برای پیگیری این موضوع (شناسنامه‌دار کردن قطعات) کارگروهی متشکل از ۱۳ تا ۱۴ نهاد به وجود آمده است که طرح‌هایی اجرا شده و مشکلاتی که در پی داشته‌اند را بررسی و تحلیل می‌کند تا کار با حداقل خطا پیش برود. او افزود: از چند طرح خارجی نیز در حال الگوبرداری هستیم تا طرحی جامع ارائه شود که کمترین امکان سوءاستفاده از آن وجود داشته باشد.

نایب‌رییس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازی کشور به ضرورت حضور نماینده اتحادیه لوازم یدکی خودرو کشور در این کارگروه اشاره کرد و گفت: با توجه به جای خالی نماینده اتحادیه لوازم یدکی خودرو پیشنهاد شد تا نماینده این اتحادیه در این جلسات حضور داشته باشد زیرا قسمت عمده قطعات وارداتی و توزیع در این بازار از سوی بازرگانانی انجام می‌شود که عضو این اتحادیه هستند.

او اظهار کرد: این پیشنهاد پذیرفته شد تا در ادامه کار، برای اجرای طرح‌های انتخاب شده بتوان نتیجه را از سوی فعالان این اتحادیه پیش‌بینی و از نظرات سازنده با توجه به تجربه آنها استفاده کرد.

 رعنایی در ادامه به چالش شناسنامه‌دار کردن قطعات وارداتی اشاره کرد و گفت: برخی قطعات از سیستم گمرک وارد نمی‌شود و کالاهای قاچاق هستند و ضروری است با طرحی ملی روی این موضوع نظارت داشت تا خللی در روند کار رخ ندهد.

وی افزود: مسئله دوم، کالاهایی است که با کم‌اظهاری واردکنندگان از طریق گمرک وارد می‌شوند و در اصطلاح همان کالاهای قاچاق به شمار می‌آیند زیرا به نام محصول دیگری وارد شده‌اند.

این فعال صنعت قطعه ادامه داد: مسئله سوم این است که اصل بودن کالا مشخص نیست و ممکن است کالایی به نام کالای انگلیسی وارد شود اما قطعه‌ای چینی یا هندی باشد. بنابراین شناسه ملی و بارکد موردنظر، واردکننده را وامی‌دارد تا تمام مشخصات کالاهای خود را وارد سیستم کرده و به این ترتیب شناسایی و پیگیری قطعات قاچاق و تقلبی برای نهادهای نظارتی و نیز مصرف‌کننده راحت‌تر خواهد بود.

ورود قطعات از مبادی رسمی
گسترش صنعت در ادامه سراغ دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو رفت و در این‌باره با وی به گفت‌وگو پرداخت. مازیار بیگلو گفت: شناسنامه‌دار کردن قطعات بحثی بسیار گسترده و وسیع بوده که کارگروه ویژه این موضوع در حال پیگیری آن است.

او بیان کرد: شناسنامه‌دار بودن محصولات به معنی شناسایی و ردیابی آنهاست زیرا قطعاتی که در بازار لوازم یدکی وجود دارند بخشی مربوط به سازندگانی است که با خودروسازان به طور مستقیم کار می‌کنند و برای آنها تامین قطعه دارند که درصد بالایی در بازار نیستند. بخشی دیگر مربوط به قطعات داخلی است که برای سازندگان ناشناخته بوده و به قطعات زیرپله‌ای معروف هستند.

 امروز برند زیادی در بازار لوازم یدکی فعالیت دارند که از قطعه‌سازان شناخته شده و دارای سابقه فعالیت مستمر هستند و بسته‌بندی خاص خود را دارند اما ممکن است تامین‌کننده قطعات خط تولید خودروساز نباشند اما شناخت قطعات اصل از قطعات زیرپله‌ای بسیار دشوار است زیرا آنها محصولات خود را در بسته‌بندی و علامت شرکت‌های شناخته شده و بزرگ وارد بازار می‌کنند.

این کارشناس قطعه در ادامه به قطعات وارداتی اشاره کرد و افزود: سلسله قطعاتی در بازار وارداتی است یا منشأ قاچاق دارند. بعضی قطعات وارداتی از مجرای رسمی الزامات استاندارد را نداشته و آنچه را که باید قطعه‌ساز داخلی رعایت کند، ندارد و سازمان استاندارد تنها مشخصه‌های عمومی آنها را مورد بررسی قرار می‌دهد و متاسفانه با حداقل الزام وارد کشور شده و نارضایتی‌هایی را به‌وجود می‌آورند زیرا سازمان ملی استاندارد امکان بعضی آزمون‌ها مانند تست عمر را ندارد و در عمل قطعاتی با کیفیت پایین وارد می‌شوند که به طور قطع عمر پایینی دارند و نمی‌توانند رضایت مشتری را جلب کنند.

راهکارهای مختلف تنظیم بازار
دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو در پاسخ به نوع شناسنامه‌دار کردن قطعات گفت: این کارگروه ویژه به دنبال شناسایی راهکارهاست تا با بررسی و مطالعه تمام آنها به بهترین راهکار دست یابد که اگر مشتری قطعه‌ای را خریداری کرد مطمئن باشد مشخصه‌های موردنظر را دارد و قطعه‌ای است که اصالت داشته و مورد تایید خودروساز و قطعه‌ساز است. بیگلو در پاسخ به این موضوع که صحبت از هولوگرام برای تمام قطعات است در حالی که پیش از این برخی تولیدکنندگان از آن استفاده می‌کردند اما امکان سوءاستفاده از آن وجود دارد، گفت: حتی برخی شرکت‌های توزیع‌کننده نیز دارای هولوگرام بوده‌اند به این دلیل که به مشتری خود اعلام کنند کالای موردتوزیع دارای اصالت است.

 در واقع نصب هولوگرام حرکتی خودجوش بوده که از سوی برخی از فعالان این صنعت دنبال می‌شد. تقلب در بحث هولوگرام همیشه وجود داشته اما علامت ساده‌ای نیست که بتوان آن را به راحتی چاپ کرد.

او افزود: تمام مبانی در حال بررسی است که به استثنای هولوگرام، طرح ریجستری نیز می‌تواند موردمطالعه قرار گیرد زیرا شناسایی بعضی قطعات مانند تسمه تایم که قطعه‌ای بسیار مهم بوده و نوع تقلبی آن در بازار زیاد است بسیار دشوار خواهد بود. نوع تقلبی تسمه تایم باعث استهلاک موتور خودرو می‌شود و ضرورت دارد مشتری از اصالت تسمه تایم خریداری شده مطمئن باشد. بنابراین در حال مذاکره برای تمام راهکارها اعم از راه‌اندازی سایت اینترنتی ویژه این کار، طرح ریجستر، هولوگرام یا دیگر موارد در کارگروه ویژه هستیم.

 این کارشناس قطعه ادامه داد: زمانی که از قطعات خودرو سخن گفته می‌شود در واقع صحبت از هزاران قلم قطعات لوازم یدکی است که از خودرویی به خودرو دیگر متفاوت است. بنابراین باید سیستم بسیار جامع باشد زیرا با بررسی چند جلسه‌ای نمی‌توان به راهکار مناسب و مطلوبی دست یافت.

بیگلو در نهایت گفت: نیروی انتظامی برخی برخوردها را در بازار آغاز و مبادرت به شناسایی و ضبط کالاهای تقلبی کرده است که در این راستا قوه قضاییه و سازمان تعزیرات حکومتی نیز همکاری خواهند داشت اما هدف پیشگیری است. بنابراین برخی راه‌ها انتخاب شده و رایزنی‌ها برای رسیدن به نقطه مطلوب ادامه دارد.

منبع:گسترش صنعت